Γιουσούφ Καρς: Η γοητεία της διχρωμίας...

"Ήμασταν φτωχοί. Τόσο φτωχοί, που στη γειτονιά μου το ουράνιο τόξο ήταν ασπρόμαυρο..." Η φράση ανήκει στον ξεκαρδιστικό και μεγάλο Αμερικάνο κωμικό Ρόντνεϊ Ντάνγκερφιλντ και έχει μια διττή οπτική και αλήθεια. 

 Γιατί ακόμα και στην φτώχεια, τις κακουχίες, την μιζέρια, δύο χρώματα αρκούν για να φτιάξουν μια πολύχρωμη ζωή, γεμάτη μυρωδιές και συναισθήματα. Γεμάτη όνειρα και ελπίδες. Η απόδειξη για τα παραπάνω  είναι ο Αρμένης φωτογράφος Γιουσούφ Καρς. Ο καλλιτέχνης του ασπρόμαυρου...

  Η αρχή της ζωής του, δεν ήταν σπαρμένη με... ροδοπέταλα. Το κάθε άλλο. Έζησε ώς παιδί την γενοκτονία των Αρμενίων και η οικογένεια του αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στην κοντινή Συρία. Σε αυτή την πορεία συνέβη το τραγικότερο γεγονός της ζωής του, καθώς έχασε την αδερφή του από την πείνα. Στην ηλικία των 16 ετών παίρνει την μεγάλη απόφαση να φύγει για ένα καλύτερο μέλλον στον Καναδά. Απο εκεί και πέρα ξεκινάει το μαγικό ταξίδι στην τέχνη της απεικόνισης και της φωτογραφίας.

 Ο θείος του, που ήταν φωτογράφος, τον υποδέχεται και τον βοηθάει να προσαρμοσθεί και να εγκατασταθεί στη νέα του πραγματικότητα.  Παρατηρεί το ταλέντο και το ενδιαφέρον που έχει στο να φωτογραφίζει, κυρίως ανθρώπους, και τον στέλνει να μαθητεύσει στον φίλο του, Αμερικάνο φωτογράφο Τζον Γκαρό, που εργάζεται κυρίως στην Βοστώνη.

  Μετά απο κάποια χρόνια μαθητείας, επιστρέφει το 1932 στον Καναδά και εγκαθίσταται σε ένα χώρο που βρίσκεται κόντά στο κοινοβούλιο, στην πρωτεύουσα Οττάβα. Ο νεαρός Καρς δείχνει ιδιαίτερη κλίση στα ασπρόμαυρα πορτραίτα και μετά την φωτογράφιση του τότε πρωθυπουργού του Καναδά Μακένζι Κινγκ, η δημοτικότητα και η φήμη του εκτοξεύονται.

 Το 1941, εν μέσω του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, φωτογραφίζει τον Ουίνστον Τσώρτσιλ, ο οποίος έδωσε μια ομιλία στην Οττάβα που άφησε εποχή. Αυτό το πορτραίτο του Βρετανού πρωθυπουργού, έμεινε στην ιστορία ώς ένα από τα πιό χαρακτηριστικά του. Η φωτογραφία μπαίνει στο περιοδικό Life και ο Καρς είναι πλέον ανάμεσα στους κορυφαίους του είδους.

  Με μια μηχανή μεγάλου φορμά (8 × 10 Calumet) απαθανάτισε προσωπικότητες όπως τον Άλμπερτ Αϊνστάιν, τον Άλμπερτ Σβάιτσερ, τον Κουβανό επαναστάτη Φιντέλ Κάστρο, την Ιντίρα Γκάντι, τον κορυφαίο πυγμάχο Μοχάμεντ Άλι, και πολλούς ακόμα διασήμους, όπως τον ζωγράφο Πάμπλο Πικάσσο, την Βασίλισσα Ελισάβετ, τον συγγραφέα Έρνεστ Χέμινγουέϊ, τον καλλιτέχνη Άντι Γουόρχολ, τον μεγάλο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και δεκάδες ακόμα ονόματα που άφησαν στο στίγμα τους στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.

  Ο ίδιος, σύμφωνα με τις καταγραφές, ήταν πάντα ένας άνθρωπος χαμηλών τόνων, που οι φωτογραφίες σε ασπρόμαυρο φόντο, ήταν η αποτύπωση της ψυχής του, για όσα, ως παιδί είχε ζήσει. Η γενοκτονία των Αρμενίων είχε σημαδέψει την ζωή του.

 Οι φωτογραφίες, και οι σπάνιας ομορφιάς και επιπέδου απεικονίσεις του Καρς, βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη του Καναδά (Οττάβα), στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας καθώς και στην Εθνική Πινακοθήκη Προσωπογραφιών (Λονδίνο) αλλά και σε συλλογές πολλών άλλων μουσείων

 Ο φωτογραφικός εξοπλισμός του φυλάσσεται σε περίοπτη θέση στο Καναδικό Μουσείο Επιστήμης και Τεχνολογίας (Οττάβα), ενώ  ο ίδιος προς το τέλος της καριέρας του τιμήθηκε και έγινε εξέχων μέλος του Τάγματος του Καναδά. Το 1992, κλείνει το στούντιο του αλλά συνεχίζει να ασχολείται επαγγελματικά με την φωτογραφία. Μια μέρα σαν την αυριανή το 2002, φεύγει από την ζωή στην Βοστόνη, στην πόλη που μαθήτευσε τα πρώτα χρόνια της καριέρας του.

 Ο Γιουσούφ Καρς ενέπνευσε πολλούς φωτογράφους και δημιουργησε σχολή με την ασπρόμαυρη οπτική του στα πορτραίτα. Ήταν ένας πολύ ιδιαίτερος και ταλαντόυχος καλλιτέχνης, που χάρισε στην ανθρωπότητα, μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές φωτογραφίες που έχουν τραβηχτεί ποτέ.

 Η ουσία της δουλειάς και της σκέψης του συνοψίζεται στα παρακάτω λόγια του: "Μέσα σε κάθε άνδρα και σε κάθε γυναίκα, κρύβεται ένα μυστικό· ως φωτογράφος οφείλω να το αποκαλύψω, εάν μπορώ. Η αποκάλυψη, αν συμβεί, θα συμβεί σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου με μια ασυνείδητη κίνηση, με μια στιγμιαία λάμψη του ματιού, με ένα πρόσκαιρο σήκωμα της μάσκας που όλοι οι άνθρωποι φορούν για να κρύβουν από τον κόσμο τον ενδόψυχο κόσμο τους. Σ' αυτή την πολύ φευγαλέα ευκαιρία, ο φωτογράφος πρέπει να δράσει, γιατί αλλιώς έχει χάσει..."

Τα ξαναλέμε.

 

*Πηγή πληροφοριών: Βικιπαίδεια