Λωβοκομείο Χίου: Το καταφύγιο των καταδικασμένων

  Καλησπέρα, καλησπέρα. Σε αυτό τον ευλογημένο τόπο υπάρχουν ιστορίες που καταδεικνύουν πως πέρα από ένας λαός γεμάτος θάρρος, αρχές, γενναιότητα, είμαστε και ένας λαός με φοβίες και εύκολες κρίσεις που μας οδήγησαν και μας οδηγούν σε καταστάσεις και γεγονότα που γρήγορα γρήγορα διαγράφουμε από την μνήμη μας...
 Μια τέτοια φοβία, που πήρε μορφή παράνοιας ήταν και η αντιμετώπιση της λέπρας ή αλλιώς  της νόσου του Χάνσεν...
 Με τον όρο λέπρα εννούμε την χρόνια  λοιμώδη ασθένεια του ανθρώπου, που προκαλείται από τα μυκοβακτήρια Mycobacterium leprae και Mycobacterium lepromatosis. Η λέξη προέρχεται από το Λέπος = φλούδα, Λεπερός, ο έχων λέπια, φλούδες. Στην Ελλάδα του μεσοπολέμου λοιπόν και μέχρι την δεκαετία του 60', η λέπρα θεωρούνταν κάτι βρώμικο, διαβολικό και οι λεπροί είχαν πάντα άσχημη τύχη. Η κοινωνία τους θεωρούσε απόβλητα, υπάνθρώπους και γιαυτο τον λόγο σε πάρα πολλές περιοχές υπήρχαν τα λεγόμενα λεπροκομεία.
  Ένας από αυτά και συγχρόνως το πιο γνωστό με αυτό της Σπιναλόγκας στην Κρήτη ήταν και το λεπροκομείο της Χίου (ή αλλιώς Λωβοκομείο). Χτισμένο πολύ παλαιότερα κοντά στα 1378 από Γενουάτες κατακτητές, ήταν ένα από τα πρώτα ιδρύματα στην Ευρώπη που φιλοξενούσε τα δωμάτια του ανθρώπους που έπασχαν από τη νόσο του Χάνσεν.
 Οι ιστορίες για το λεπροκομείο έδιναν και έπαιρναν αλλά στην ιστορία έχουν μείνει δύο γεγονότα.  Από το 1822 μέχρι το 1835 η λειτουργία του ανεστάλη λόγω της τρομερής σφαγής της Χίου, καθώς πέραν από το προσωπικό σφαγιάστηκαν και πολλοί από τους τροφίμους, ενώ όπως εικάζεται, ελάχιστοι που κατάφεραν να γλυτώσουν κρύφτηκαν μέσα στην στοά του Λεπροκομείου και κατάφεραν στη συνέχεια να διαφύγουν...
 Αυτό ήταν το πρώτο γεγονός που στιγμάτισε την ζωή των κατοίκων του πανόμορφου νησιού. Το δεύτερο γεγονός ήταν η ολική καταστροφή του το 1881 από τον μεγάλο σεισμό που έπληξε το νησί. Με συντονισμένες προσπάθειες το λωβοκομείο ξαναχτίστηκε και πλέον ήταν ένα από τα πιο σύγχρονα της εποχής του.
 Οπως αναφέρει ο Χιώτης συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης... "οι εγκαταστάσεις, ανεπτυγμένες κατά μήκος του ποταμού,  αποτελούνταν από 16 αυτόνομες μονάδες οι 12 των οποίων ήταν των δύο δωματίων και οι υπόλοιπες τέσσερις του ενός.

  Η σύνδεση κάθε δύο ανεξάρτητων μονάδων γινόταν με μικρότερη μονάδα η οποία περιελάμβανε χώρους εξυπηρέτησης (κουζίνα, WC κ.λπ.). Σε διαφορετικά σημεία του συγκροτήματος κατασκευάστηκαν δύο λουτρά και στο κέντρο ένα εστιατόριο, το γραφείο της Διοίκησης, καθώς και η εκκλησία του Αγίου Λαζάρου..."
  Το λεπροκομείο σταμάτησε να λειτουγρεί το 1959 και μέχρι προσφατα ήταν παρατημένο από την Πολιτεία. Για ανθρώπους που έχουν περάσει την λέπρα και έχουν ζήσει στο περιθώριο η πλήρης παραμέληση αυτών των ιδρυμάτων φέρνει στο μυαλό την ψυχική και κυριολεκτική απομόνωση που έζησαν όταν ασθενούσαν από την λέπρα. Από το κουδούνι που κουβαλούσαν μαζί τους για να ξέρουν οι άλλοι ότι είναι λεπροί (!!!) μέχρι και την απαγόρευση να συνευρίσκονται μαζί με άλλους ανθρωπους στα ίδια μέρη...
 Ο χρόνος επώασης της συγκεκριμένης ασθένειας ήταν από 9 μήνες έως 20 χρόνια οπότε εύκολα καταλαβαίνει κανείς πως πολλοί άνθρωπου που είχαν προσβληθεί από την ασθένεια πέθαναν αβοήθητοι, καταδικασμένοι σε μοναξιά... Με την ανακύλυψη του φαρμάκου κατά της νόσου το 1957 τα περισσότερα ιδρύματα που φιλοξενούσαν λεπρους έκλεισαν.
  Το λωβοκομείο της Χίου κρύβει μέσα του ιστορίες ανθρώπων που πόνεσαν, που έμειναν μόνοι, που ξεχάστηκαν από τους συναθρώπους τους, νιώθοντας βρώμικοι και στιγματισμένοι...
 Η σημερινή του εικόνα θλίβει. Οστά πεταμένα εδώ και εκεί, τάφοι ανοιχτοί, ερειπωμένα δωμάτια, θυμίζουν την εποχή που κατέδειξε τις άρρωστες παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας...