Μάνος Κατράκης: Αγέρας, φωτιά και ψυχή...

  Ψηλός και αγέρωχος. Με στεντόρεια φωνή και περίσσια ψυχή. Το παρουσιαστικό του παρέπεμπε σε αρχαίο Έλληνα Θεό. Σαν άλλος Δίας θαρρείς, είχε για βασίλειο του όχι τον Όλυμπο αλλά τον Ψηλορείτη. Το βουνό της ελληνικής ψυχής. 
 Και ώρες ώρες, όταν τον έβλεπες να παίζει ρόλους δύσκολους και απαιτητικούς, τότε πραγματικά σκεφτόσουν πως ο Μάνος Κατράκης ήρθε στον κόσμο μας για να ποιήσει ήθος και αλήθεια.

  Η ηλικία μου δεν μου επέτρεψε να τον δω να παίζει ζωντανά μιας και έφυγε απ΄ την ζωή το 1984 νικημένος από τον καρκίνο. Ευτυχώς όμως το ίντερνετ κυρίως, αλλά και μια αρκετά μεγάλη βιβλιογραφία, όπως και τα μέσα ενημέρωσης (εφημερίδες, κρατική τηλεόραση), μας υπενθυμίζουν (σπάνια είναι η αλήθεια) την μεγαλοσύνη του. 
   

 Περήφανος Κρητικός, γεννήθηκε το 1909 στο Καστέλι Κισσάμου. Από το 1927, όπου και εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο θεατρικό σανίδι, και για 57 ολόκληρα χρόνια, πρωταγωνίστησε στα μεγαλύτερα θέατρα της χώρας, διατελώντας μάλιστα και θιασάρχης, παίζοντα επίσης σε πάρα πολλές ελληνικές ταινίες. Η απήχηση του ήταν παγκόσμια  και οι ξένοι κριτικοί τον θεωρούσαν ότι καλύτερο έβγαλε ποτέ θεατρικά η Ελλάδα.

 Η φωνή του έδωσε "σάρκα και οστά" σε μερικά από τα μεγαλύτερα ποιήματα της σύγχρονης Ελλάδας και οι συνεργασίες του με τους μεγαλύτερους ηθοποιούς της εποχής είναι αξιομνημόνευτες. Μυράτ, Κοτοπούλη Βεάκης, Μινωτής, Παξινού,, Αλεξανδράκης, Κούρκουλος, Παπαγιαννόπουλος, ήταν μερικοί από αυτούς.  
 Ξεχωριστό και ιδιαίτερο κομμάτι της σταδιοδρομίας του ήταν και οι πρωταγωνιστικοί του ρόλοι σε μερικά από τα μεγαλύτερα συγγραφικά έργα του παγκοσμίου ρεπερτορίου, καθώς και οι περιοδίες του ανα τον κόσμο με τις παραστάσεις Οιδίπους Τύραννος και Προμηθέας Δεσμώτης.

 Πολέμησε στο μέτωπο την περίοδο 40'-43' και ηταν μέλος της ΕΑΜ και του ΚΚΕ, όντας συγχρόνως και Πρόεδρος των Ελλήνων ηθοποιών. Την ίδια περίοδο, όπως αναφέρει η Βικιπαίδεια συνέβαλε τα μέγιστα στην ίδρυση του Κρατικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης.

 Η άρνησή του να υπογράψει "δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης των κομμουνιστικών ιδεών" τον οδήγησε στην εξορία για αρκετά χρόνια και συγκεκριμένα στη Μακρόνησο και τον Αη Στράτη. Το μόνο καλό από αυτή την εμπειριά ήταν η συναναστροφή του με αξιόλογους ανθρώπους όπως ο Γιαννης Ρίτσος αλλά και η "γνωριμία" του με το Δημοτικό τραγούδι.

  Το 1954 θα γνωριστεί με την γυναίκα που αγάπησε περισσότερο, την Λίντα Αλμα, την οποία δεν αποχωρίστηκε μέχρι και το τέλος της ζωής του.
 Ο Μάνος Κατράκης όμως, πέρα από τα παραπάνω ήταν και άνθρωπος που δεν λογάριαζε σωστά και λάθη όταν του άρεσε κάτι. Το πάθος του με τον τζόγο ήταν γνωστό και η αδυναμία του στο ωραίο φύλο χαρακτηριστική. 
 Αυτό που  ήταν όμως άξιο θαυμασμού ήταν ανάδειξη των ιδανικών της ζωής. Γνώστης της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης, λάτρης των ελληνικών ηθών και εθίμων, ήταν ταυτόχρονα ένας παραδοσιακός αλλά και αντισυμβατικός άνθρωπος.

 Στην τελευταία του ταινία, το φιλμ "Ταξίδι στα Κύθηρα" του Θοδωρή Αγγελόπουλου ήταν απλά συγκλονιστικός. Λίγο καιρό μέτα έφυγε από κοντά μας, αφήνοντας πίσω του πολιτισμική παρακαταθήκη που όμοιά της έχουν αφήσει λίγοι και εκλεκτοί άνθρωποι, όπως ο Χατζιδάκις, ο Ρίτσος, ο Ελύτης και ο Σεφέρης.

 Ξέρετε, η αίσθηση που μου αφήνει ο  Κατράκης μου θυμίζει το φαινόμενο της Αλισάχνης. 
 Η Αλισάχνη είναι ο ψεκασμός από τα μικρά σταγονίδια που προκύπτουν από το ταραγμένο νερό της θάλασσας, ένα προσωρινό νέφος μερικών δευτερολέπτων από υδρατμούς, όταν ένα δυνατό κύμα χτυπήσει σε κάποιον βράχο...  

 Μια στιγμιαία αλλά και απέραντη ταυτόχρονα, μαγεία. Αυτό ήταν ο Κατράκης. Άλλοτε ένας θαλασσοδαρμενος Οδυσσέας που έψαχνε την Ιθάκη του. Ένας συνδυασμός  αέρα, ψυχής και νερού. Άλλοτε πάλι, ένας Προμηθέας, χαλκευμένος μέσα  απ' τη φωτιά και το χώμα. Πλασμένος λες, από τα συστατικά αυτού του ευλογημένου αλλά και κατατρεγμένου  τόπου...