Σάββατο 8 Φεβρουαρίου 2014

Μάνος Κατράκης: Αγέρας, φωτιά και ψυχή...

  Ψηλός και αγέρωχος. Με στεντόρεια φωνή και περίσσια ψυχή. Το παρουσιαστικό του παρέπεμπε σε αρχαίο Έλληνα Θεό. Σαν άλλος Δίας θαρρείς, είχε για βασίλειο του όχι τον Όλυμπο αλλά τον Ψηλορείτη. Το βουνό της ελληνικής ψυχής. 
 Και ώρες ώρες, όταν τον έβλεπες να παίζει ρόλους δύσκολους και απαιτητικούς, τότε πραγματικά σκεφτόσουν πως ο Μάνος Κατράκης ήρθε στον κόσμο μας για να ποιήσει ήθος και αλήθεια.

  Η ηλικία μου δεν μου επέτρεψε να τον δω να παίζει ζωντανά μιας και έφυγε απ΄ την ζωή το 1984 νικημένος από τον καρκίνο. Ευτυχώς όμως το ίντερνετ κυρίως, αλλά και μια αρκετά μεγάλη βιβλιογραφία, όπως και τα μέσα ενημέρωσης (εφημερίδες, κρατική τηλεόραση), μας υπενθυμίζουν (σπάνια είναι η αλήθεια) την μεγαλοσύνη του. 
   
 Περήφανος Κρητικός, γεννήθηκε το 1909 στο Καστέλι Κισσάμου. Από το 1927, όπου και εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο θεατρικό σανίδι, και για 57 ολόκληρα χρόνια, πρωταγωνίστησε στα μεγαλύτερα θέατρα της χώρας, διατελώντας μάλιστα και θιασάρχης, παίζοντα επίσης σε πάρα πολλές ελληνικές ταινίες. Η απήχηση του ήταν παγκόσμια  και οι ξένοι κριτικοί τον θεωρούσαν ότι καλύτερο έβγαλε ποτέ θεατρικά η Ελλάδα.

 Η φωνή του έδωσε "σάρκα και οστά" σε μερικά από τα μεγαλύτερα ποιήματα της σύγχρονης Ελλάδας και οι συνεργασίες του με τους μεγαλύτερους ηθοποιούς της εποχής είναι αξιομνημόνευτες. Μυράτ, Κοτοπούλη Βεάκης, Μινωτής, Παξινού,, Αλεξανδράκης, Κούρκουλος, Παπαγιαννόπουλος, ήταν μερικοί από αυτούς.  
 Ξεχωριστό και ιδιαίτερο κομμάτι της σταδιοδρομίας του ήταν και οι πρωταγωνιστικοί του ρόλοι σε μερικά από τα μεγαλύτερα συγγραφικά έργα του παγκοσμίου ρεπερτορίου, καθώς και οι περιοδίες του ανα τον κόσμο με τις παραστάσεις Οιδίπους Τύραννος και Προμηθέας Δεσμώτης.

 Πολέμησε στο μέτωπο την περίοδο 40'-43' και ηταν μέλος της ΕΑΜ και του ΚΚΕ, όντας συγχρόνως και Πρόεδρος των Ελλήνων ηθοποιών. Την ίδια περίοδο, όπως αναφέρει η Βικιπαίδεια συνέβαλε τα μέγιστα στην ίδρυση του Κρατικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης.

 Η άρνησή του να υπογράψει "δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης των κομμουνιστικών ιδεών" τον οδήγησε στην εξορία για αρκετά χρόνια και συγκεκριμένα στη Μακρόνησο και τον Αη Στράτη. Το μόνο καλό από αυτή την εμπειριά ήταν η συναναστροφή του με αξιόλογους ανθρώπους όπως ο Γιαννης Ρίτσος αλλά και η "γνωριμία" του με το Δημοτικό τραγούδι.

  Το 1954 θα γνωριστεί με την γυναίκα που αγάπησε περισσότερο, την Λίντα Αλμα, την οποία δεν αποχωρίστηκε μέχρι και το τέλος της ζωής του.
 Ο Μάνος Κατράκης όμως, πέρα από τα παραπάνω ήταν και άνθρωπος που δεν λογάριαζε σωστά και λάθη όταν του άρεσε κάτι. Το πάθος του με τον τζόγο ήταν γνωστό και η αδυναμία του στο ωραίο φύλο χαρακτηριστική. 
 Αυτό που  ήταν όμως άξιο θαυμασμού ήταν ανάδειξη των ιδανικών της ζωής. Γνώστης της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης, λάτρης των ελληνικών ηθών και εθίμων, ήταν ταυτόχρονα ένας παραδοσιακός αλλά και αντισυμβατικός άνθρωπος.

 Στην τελευταία του ταινία, το φιλμ "Ταξίδι στα Κύθηρα" του Θοδωρή Αγγελόπουλου ήταν απλά συγκλονιστικός. Λίγο καιρό μέτα έφυγε από κοντά μας, αφήνοντας πίσω του πολιτισμική παρακαταθήκη που όμοιά της έχουν αφήσει λίγοι και εκλεκτοί άνθρωποι, όπως ο Χατζιδάκις, ο Ρίτσος, ο Ελύτης και ο Σεφέρης.


 Ξέρετε, η αίσθηση που μου αφήνει ο  Κατράκης μου θυμίζει το φαινόμενο της Αλισάχνης. 
 Η Αλισάχνη είναι ο ψεκασμός από τα μικρά σταγονίδια που προκύπτουν από το ταραγμένο νερό της θάλασσας, ένα προσωρινό νέφος μερικών δευτερολέπτων από υδρατμούς, όταν ένα δυνατό κύμα χτυπήσει σε κάποιον βράχο...  

 Μια στιγμιαία αλλά και απέραντη ταυτόχρονα, μαγεία. Αυτό ήταν ο Κατράκης. Άλλοτε ένας θαλασσοδαρμενος Οδυσσέας που έψαχνε την Ιθάκη του. Ένας συνδυασμός  αέρα, ψυχής και νερού. Άλλοτε πάλι, ένας Προμηθέας, χαλκευμένος μέσα  απ' τη φωτιά και το χώμα. Πλασμένος λες, από τα συστατικά αυτού του ευλογημένου αλλά και κατατρεγμένου  τόπου...


14 σχόλια:

  1. Μια στιγμιαία αλλά και απέραντη ταυτόχρονα, μαγεία
    Καλύτερα δεν θα μπορούσε να τον περιγράψεις Μάκη μου
    Να'σαι καλά!
    Εξαιρετικό αφιέρωμα!
    Καλημέρα και καλό ΣΚ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ πολύ Αριστέα μου! Με τιμούν ιδιαίτερα τα λόγια σου! Καλό Σ/Κ και σε σένα!

      Διαγραφή
  2. Τι φοβερό αφιέρωμα έκανες πάλι!! Μπράβο Μάκη μου, γράφεις καταπληκτικά..
    Την λέξη "αλισάχνη" την χρησιμοποιούσε ο Ελύτης αν δεν κάνω λάθος;
    Καλή σου μέρα!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ πολύ πολύ για τα υπέροχα λόγια σου Κατερίνα μου! Ναι, η λέξη Αλισάχνη ήταν από τις αγαπημένες του Ελύτη, απ΄'οσο ξέρω! Καλό Σαββατοκύριακο! Να περάσεις όμορφα!

      Διαγραφή
  3. Είσαι καταπληκτικός. Καλά έκανες και μας τον θύμισες. Ήταν ένα στολίδι ήθους και ταλέντου. Απίστευτος κι ο επίλογος του αφιερώματος. Να είσαι καλά και καλό Σ/Κ! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Βρε σήμερα θα με κάνετε να κοκκινίσω! Ευχαριστώ πολύ παδί μου! Όντως ο Κατράκης ήταν ένας απίστευτος ηθοποιός με τεράστιο ταλέντο που (παρά την τεράστια καριέρα του) αν ήταν στο εξωτερικό θα είχε μείνει στην ιστορία ως ένας από τους κορυφαίους παγκοσμίως! Αν και νομίζω πως δεν θα τον ενδιέφερε και πολύ, μιας και η πορεία του στην χώρα που αγάπησε, εδώ που γεννήθηκε το θέατρο και ο ανθρώπινος πολιτισμός, του ήταν αρκετό! Παρόλαυτά από όσο έχω δαβάσει ήταν πάντα ένας ανικανοποίητος άνθρωπος. Αναζητούσε πάντα το κάλλιστο! Καλό απόγευμα και καλό Σ/Κ καλή μου!

      Διαγραφή
  4. Μέγας!!!!
    Συγχαρητήρια για το αφιέρωμα!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Βρήκες την κατάλληλη λέξη Μαργαρίτα! Σε ευχαριστώ για το σχόλιο! Καλημέρα Καλή Κυριακή!

      Διαγραφή
  5. τα 'πες όλα Μάκη μου!!! πραγματικός καλλιτέχνης! ψιτ --> και Κρητικός, μην ξεχνιόμαστε,ε! :) να μην κάνω και γω την πλακίτσα μου? καλή εβδομάδα!!!! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ε μα βέβαια πατριωτης σου ! Μεγάλος καλλιτέχνης οντως! Καλή εβδομάδα Εύη μου!

      Υ,Γ. Να σου πω κάπου πήρε το μάτι μου μια υπέροχη συνταγή σας! Δεν μας λες πως φτιάχνονται τα σκιουφιχτά μακαρόνια?? Ε???

      Διαγραφή
    2. πω πω τι είπες τώρα!!!! :) θες να φτιάξεις? θα τρελαθώ!!! χαχαχα.. να το ψάξω άμα είναι γιατί ξέρεις πως είμαι και half Κρητικιά!

      Διαγραφή
    3. χαχαχα το ξέρω παιδί μου! Απλα είδα την συνταγή κάπου και λέω δε μπορεί θα την ξέρει η Εύη! Βρες τη να δούμε θα την φτιάξω η θα χαλάσω για άλλη μια φορά την κουζίνα??χαχα!

      Υ.Γ. Το πολύ πολύ τρώω απ έξω!

      Διαγραφή
    4. χαχαχα, αφού το ζητήσατε θα το έχετε!! θέλεις και πώς φτιάχνονται αλλά και πώς να τα συνοδεύσεις? (δε σε φοβάμαι, μια χαρά θα τα πας εσύ!)

      Διαγραφή
    5. Και την...συνοδεία θελω οκ? Περα απο τις μπύρες και τα γλυκα!!!! Χαχαχα! Εσυ οκ αλλα η κουζίνα μου μάλλον με φοβάται...χα! Φιλιααααααααααα

      Διαγραφή

Αναγνώστες

Page translation