Τρίτη 29 Μαΐου 2018

"Η φαντασία είναι το ίδιον του ανθρώπου..."

 "Ποιο είναι το ίδιον του ανθρώπου; Τι είναι αυτό που μας διαφοροποιεί από τα ζώα; Επαναλαμβάνουν, εδώ και αιώνες, ότι είναι ο ορθός λόγος. Αρκεί όμως να προσέξουμε τη συμπεριφορά των άλλων γύρω μας αλλά και τη δική μας, για να αντιληφθούμε ότι αυτό δεν αληθεύει. 

 Οι ατομικές και οι συλλογικές συμπεριφορές πολύ συχνά είναι παράλογες. Τα ζώα είναι πιο “λογικά” από εμάς· δεν σκοντάφτουν, δεν τρώνε δηλητηριώδη μανιτάρια, κάνουν αυτό που πρέπει, για να συντηρηθούν και να αναπαραχθούν.

 Ποιο είναι το ίδιον του ανθρώπου; Είναι το πάθος και οι επιθυμίες; Ναι, πράγματι. Τα ζώα από ό,τι μπορούμε να ξέρουμε δεν έχουν πάθη ούτε πραγματικές επιθυμίες τα ζώα έχουν ένστικτα. Τι όμως συνιστά την ιδιαιτερότητα του πάθους και των επιθυμιών; Είναι ακριβώς το γεγονός ότι το πάθος και οι επιθυμίες -ο έρωτας, η δόξα, το κάλλος, η εξουσία, ο πλούτος- δεν είναι «φυσικά» αλλά φαντασιακά αντικείμενα.
 
 Η φαντασία, λοιπόν, είναι το ίδιον του ανθρώπου. Η φαντασία μάς διαφοροποιεί από τα ζώα.Η φαντασία, ακόμη και εάν κλείσουμε τα μάτια και τα αυτιά, δεν αναχαιτίζεται.
Υπάρχει πάντα μια εσωτερική ροή από εικόνες, ιδέες, αναμνήσεις, επιθυμίες, αισθήματα. Μια ροή που δεν μπορούμε να σταματήσουμε. 

 Δεν μπορούμε καν να την ελέγξουμε, τουλάχιστον όχι πάντα. Κάποιες φορές το κατορθώνουμε, λίγο ως πολύ, προκειμένου να σκεφτούμε λογικά και συστηματικά. Αλλά ακόμη και σ’ αυτές τις περιπτώσεις, αναπάντεχες αναμνήσεις και επιθυμίες διακόπτουν τον στοχασμό μας. 
 Η φαντασία μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο στην παραφροσύνη, στη διαστροφή, στην τερατωδία αλλά, επίσης, στην αυταπάρνηση και σε κάθε μεγαλειώδη δημιουργία. 
 Χάρη στη φαντασία το ένστικτο έπαψε να είναι ο μοναδικός ρυθμιστής της συμπεριφοράς μας. Χάρη στη φαντασία μπορούμε να δημιουργούμε. Χάρη σ’ αυτήν δημιουργήσαμε την τέχνη, την επιστήμη, τη φιλοσοφία. 

 Η φαντασία δεν γνωρίζει όρια και κανόνες, ούτε ηθικούς και λογικούς νόμους. Πάντως, εάν είχαμε αφεθεί χωρίς περιορισμούς στη φαντασία, ασφαλώς δεν θα είχαμε επιβιώσει ως είδος. Ο άνθρωπος επιβίωσε ως είδος, επειδή δημιούργησε κοινότητες, κοινωνίες, θεσμούς, κανόνες που οριοθετούν και περιορίζουν τη φαντασία, αλλά και που συχνά επίσης την καταπνίγουν..."


Κορνήλιος Καστοριάδης

14 σχόλια:

  1. Πολύ ενδιαφέρον σκέψεις.
    Δεν ξέρω αν η φαντασία είναι αυτή που μας διαφοροποιεί, αλλά σίγουρα αισθάνομαι πως την καταπνίγουμε περισσότερο από όσο χρειάζεται για να επιβιώσουμε.

    Την καλησπέρα μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Νικολέτα!Εγώ είμαι της άποψης ότι όχι μόνο την καταπνίγουμε, αλλά επί της ουσίας με τον τρόπο μας την καθιστούμε άχρηστη και περιττή στην ζωή μας.
      Και δεν υπάρχει μεγαλύτερο λάθος από αυτό, στον άχρωμο και ρηχό κόσμο που ζούμε!
      Νομίζω πως ο Καστοριάδης είναι τόσο to the point σε αυτές του τις σκέψεις (όχι ότι μπορώ εγώ να το κρίνω αυτό, αλλά οτιδήποτε γράφει για αυτό το θέμα με βρίσκει σύμφωνο)!

      Διαγραφή
  2. Απαντήσεις
    1. Τελεία και παύλα θα προσθέσω εγώ μετά το σχόλιο σου Γιάννη!

      Διαγραφή
  3. Το βρίσκω συναρπαστικό Μάκη.
    Η Δύναμη της Φαντασίας. Μια ολάκερη διαδικασία. Ένα υπέροχο βίωμα.
    Πολύ όμορφη προσέγγιση.
    Ευχαριστούμε πολύ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Γιάννη! Όντως είναι συναρπαστικό κείμενο και κυρίως ο τρόπος που αναλύει τα... συστατικά της φαντασίας!
      Τα θετικά, τα αρνητικά, αλλά με τόσο απλοϊκή ροή που είναι δύσκολο να την συλλάβει το μυαλό μας, μιας και έχει μάθει να σκέφτεται πρώτα το περίπλοκο αγνοώντας το προφανές...
      Εγώ ευχαριστώ για το σχόλιο!

      Διαγραφή
  4. πόσο μα πόσο κατανοώ τούτα τα λόγια!
    νιωθω πως μου ανηκουν κατα μια έννοια

    καλημερα Μάκη μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χαίρομαι που σου ταιριάζουν τα λεγόμενα του Καστοριάδη Κική! Όταν κάτι μας είναι γνώριμο και το νιώθουμε δικό μας, ειδικότερα δε όταν έχει να κάνει με τις σκέψεις ενός μεγάλου μυαλού, τότε σημαίνει ότι βαδίζουμε στον σωστό δρόμο!

      Καλό βράδυ!

      Διαγραφή
  5. Ναι το πιστευω κι εγώ πως η φαντασία είναι εκεινο που μας διαφοροποιεί από τα υπόλοιπα όντα!!!!!
    Πολύ σωστές οι σκέψεις και τα λόγια του Καστοριάδη!!
    Γενικά θα έπρεπε να αναπτύξουμε περισσότερο τη φαντασία μας.... αυτό ειναι το μόνο σίγουρο!
    Καλό βραδυ Μάκη μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πρέπει, πρέπει αλλά μένουμε εκεί κολλημένοι στα... κολληματά μας και δεν βλέπουμε τι ισχύει! Και όπως θα παρατήρησες Μαρία μου, αυτά που λέει ο Καστοριάδης είναι απλά και κατανοητά... Σε φιλώ!

      Διαγραφή
  6. Έτσι, να μαθαίνουμε να ξεδιπλώνουμε τις σκέψεις μας,
    μέσα από τις σκέψεις ενός μεγάλου ανδρός.. Καλό μήνα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αυτό το ξεδίπλωμα είναι που μας δυσκολεύει Πέτρα μου!
      Πραγματικά μεγάλος άνδρας ο Καστοριάδης! Καλό μήνα, αντεύχομαι!

      Διαγραφή
  7. Ανάρτησες ένα μικρό διαμαντάκι!
    Επιτέλους μια άποψη που βάζει τη φαντασία στη θέση που της αρμόζει.
    Με βρίσκει σύμφωνη και θεωρώ πως είναι ο πληρέστερος ορισμός που έχω διαβάσει μέχρι σήμερα.
    Χίλια ευχαριστώ Μάκη.
    Καλή συνέχεια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Όταν οι σκέψεις του Καστοριάδη αποτυπώνονται γραπτώς, είναι απόλυτα φυσιολογικό να ξεχειλίζει από ποιότητα και πληρότητα αυτό που λέει... Εγώ σε ευχαριστώ που πέρασες Μαρία!

      Διαγραφή

Αναγνώστες

Page translation