Σχολείο: Μόρφωση ή παρα-μόρφωση;

 "Εκεί που ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μια φυλακή", είχε πει κάποτε ο Βίκτωρ Ουγκώ. Σωστό  και αληθινό. Μέχρι και ένα σημείο βέβαια (επιτρέψτε μου να αμφισβήτησω τον Γάλλο συγγραφέα).

 Η έννοια του σχολείου έχει να κάνει με την μόρφωση και την παιδεία των νέων ανθρώπων. Την δυνατότητα που τους δίνει να μεγαλώσουν σωστά, να έχουν κριτική σκέψη και να αποκτήσουν αυτού του είδους την γνώση, που θα τους αποτρέψει από το να μπουν σε δύσβατα και περίεργα μονοπάτια. Αυτή είναι η έννοια του. Η πραγματικόητα όμως, λόγω της εποχής που ζούμε αλλά και της αυξανόμενης τάσης για πλήρη καθοδήγηση της σκέψης μας, είναι τελείως διαφορετική...

 Στην Ελλάδα η εκπαίδευση ασθενεί. Ολισθαίνει. Μοιάζει με ανηφόρα γεμάτη αγκάθια και σαθρό υπόβαθρο. Η εξαίρεση είναι οι καθηγητές και οι δάσκαλοι που προσπαθούν, που ονειρεύονται, που δημιουργούν, μέσα σε ένα οικοδόμημα γκρίζο και μουντό, χωρίς πρωτοτυπία και φαντασία, χωρίς εκείνα τα εχέγγυα που θα δώσουν ώθηση στα νέα παιδιά για να ανοίξουν τα φτερά τους, προετοιμασμένα και ηθικώς καταρτισμένα για τον... έξω κόσμο.
 
 Η εξαίρεση είναι εκείνοι οι γονείς που αφιερώνουν τον ελεύθερο χρόνο τους στα παιδιά τους, που με δικά τους έξοδα οργανώνυν συναντήσεις, συμβούλια, εκδηλώσεις στα σχολεία της γειτονίας. Η εξαίρεση είναι τα παιδιά, που αν και ακούνε τριγύρω τους τα μύρια όσα, προσπαθούν να ζουν την καθημερινότητα τους ως παιδιά, και όχι ως πρόωρα ενήλικοι.

 Οι παραπάνω εξαιρέσεις όμως έρχονται αντιμέτωπες με τον κανόνα. Έρχονται πρόσωπο με πρόσωπο με τις ελλείψεις σε βιβλία και σχολικό εξοπλισμό, με το μπάχαλο στις προσλήψεις δασκάλων και καθηγητών, με τον ρατσισμό και τον σχολικό εκφοβισμό που κυοφορείται. 

Εκεί, που κανονικά θα έπρεπε να υπάρχει η αίσθηση της ελπίδας και της δικαιοσύνης, η έμφαση στην δημιουργία και την φαντασία.
Δυστυχώς. Ο έλεγχος δείχνει να ξεφεύγει και το σχολείο λειτουργει περισσότερο όπως η φυλακή, που αντί να σωφρονίζει, εξελίσσει τους κρατούμενους  σε εγκληματίες πρώτης βαθμίδας.

 Έτσι τα σχολεία, αντί να μεταδίδουν την γνώση στους μαθητές, τους μετατρέπουν σε ημιμαθείς και μπερδεμένους νέους, άτολμους και αντικοινωνικούς, που λειτουργούν υστερόβουλα και με αρνητική διάθεση προς τους άλλους. Η έννοια της φαιδρής ανταγωνιστικότητας κυριαρχεί, παίρνοντας την μορφή επαίνων, που μόνο στόχο έχει την εξύψωση του ενός και την καταβαράθρωση των υπολοίπων. 
 

 Το εθνικό και πατριωτικό στοιχείο σιγά σιγά χάνεται (να με συγχωρείτε, αλλά θεωρώ πολύ σοβαρό θέμα για μια κοινωνία να ξέρει και να τιμά την ιστορία της).

 Για όλους τους ανθρώπους, είναι σημαντικό να ξεχωρίζουν αλλά και να μην διαχωρίζουν ταυτόχρονα εκείνα τα χαρακτηριστικά που τους κάνουν μοναδικούς και ιδιαίτερους (ο καθένας είναι ίσος απέναντι στον άλλο αλλά ταυτόχρονα και διαφορετικός).
 Απαρχαιωμένες αλλά και δήθεν πρωτοποριακές αντιλήψεις ξανακάνουν την εμφάνιση τους, ο πόλεμος ιδεών συνεχίζει να μαίνεται πάνω από τα κεφάλια των παιδιών μας, που ειδικά σε μικρή ηλικία μιμούνται ότι ακούν και βλέπουν και όλα αυτά συνθέτουν ένα σκηνικό μηδενισμού και ψυχικής απαλλοτρίωσης, με μοναδική αποζημίωση την ικανοποίηση του εκάστοτε πολιτικού συστήματος στην λογική του ότι "εμείς κάναμε την δουλειά μας όπως πρέπει."

Μόνο που η εκπαίδευση των παιδιών δεν είναι δουλειά. Είναι σίγουρα υποχρέωση, τιμή, αλλά πολύ περισσότερο είναι πάντοτε, κάθε χρονιά που αρχίζει η σχολικής περίοδος, ευκαιρία. Ναι ακριβώς αυτό. Μια ευκαιρία για να αποτινάξουμε από πάνω μας μίση και πάθη, λάθη και ανούσιες αντιπαραθέσεις.

 Το σχολείο, και μάλιστα το ελληνικό σχολείο, κυρίως λόγω της ιστορίας και της ψυχοσύνθεσης μας, θα έπρεπε να είναι το εφαλτήριο για μιά άλλη, πιό όμορφη ζωή. 

 Θα έπρεπε να γιγαντώνεται μέσω της φαντασίας, μέσω της υγιούς αμφισβήτησης, θα έπρεπε να τρέφεται με τον αλτρουϊσμο και την οικουμενικότητα και τέλος θα έπρεπε να καρτεράει από τα νέα παιδιά, να γίνουν ο καθρέφτης όλων αυτών των θετικών χαρακτηριστικών που χαρακτηρίζουν την ανθρώπινη υπόσταση. Της αγάπης, της αλληλεγγύης, της ανιδιοτελούς προσφοράς προς τον συνάνθρωπο. Γιατί ο άνθρωπος όταν αποκτά γνώση με τον τρόπο που αρμόζει, τότε είναι πλέον μορφωμένος και όχι παρα-μορφωμένος, γνώστης και όχι παντο-γνώστης...


Υ.Γ. Καλή σχολική χρονιά!