Μάνος Χατζιδάκις: Σκέψεις...

“Ποτέ δεν πρόκειται να τελειώσει η ανθρώπινη περιπέτεια αλλά και η ανθρώπινη ευπιστία. Πάντα ο άνθρωπος θα πιστεύει πως τα όνειρά του θα δικαιωθούν. Αλλά και πάντα θα αγνοεί πως ο ίδιος καταστρέφει τα όνειρά του με το να ξυπνά κάθε πρωί. Κάθε πρωί κι όχι για πάντα, μια και μόνη φορά”.

“Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει: Πάντα μ’ απασχολούσε το γνωστό εμβατήριο όσες φορές τ’ άκουγα. Έλεγα μέσα μου, τι άραγες εννοεί; Σκέφτηκα, σαν κάτι να φωτίστηκε μέσα μου, εφόσον η Ελλάδα δεν πεθαίνει ποτέ, πάει να πει πως και ποτέ δεν θα αναστηθεί”.

“Αν ξαναρχόμουν στον κόσμο θα ερχόμουν μόνο για να κάνω έρωτα και να φύγω. Και για το μόνο που θα λυπηθώ όταν θα φύγω, θα ‘ναι για τον έρωτα που θα χάσω, για τα πρόσωπα που δεν θα γνωρίσω. Όλα τα άλλα είναι αστεία. Τέλειωσαν οι εποχές που ένας άνθρωπος μπορούσε ν’ αντικαταστήσει τον ερωτικό του σύντροφο με μια συμφωνία του Μπετόβεν. Αυτά ανήκουν στο 19ο αιώνα. Σήμερα, ένας άνθρωπος που προβαίνει σε τέτοιες αντικαταστάσεις είναι μάλλον ύποπτος ψυχολογικών διαταραχών και μιας νοημοσύνης η οποία ακουμπάει την παρανοϊκότητα.”  

"Να λοιπόν γιατί τα γκρεμισμένα δεν πρέπει να τα κλαίμε. Και να γιατί θα πρέπει να επιλέγουμε αυτά που συνυπάρχουνε και ζουν μαζί με μας και τον καιρό μας, κι όχι αυτά που υπήρξαν κάποτε με τους δικούς μας. Και μες από τις άπειρες και διαφορετικές επιλογές, ίσως βρεθεί το αληθινό μας εκμαγείο, που θα προσφέρει στους απόγονους σαφήνεια, μέτρο και περισυλλογή. Κι αυτό είναι χρέος υπέρτατο και προπατορικό."

Είναι η συμπεριφορά θέμα μόρφωσης;

 "Το πώς συμπεριφέρονται οι άλλοι σε σένα είναι το κάρμα τους. Το πώς εσύ αντιδράς είναι το δικό σου." Ο Γουέϊν Ντάϊερ το είπε, Αμερικάνος συγγραφέας αυτοβοήθειας. Αυτή η... αυτοβοήθεια, πόσο πολύ θα μας ωφελούσε αν μπορούσαμε να την πετύχουμε κάπου στη διαδρομή της ζωή μας. Έστω και τυχαία...

 Το σημερινό κείμενο προέρχεται από ένα περιστατικό που συνέβη στον χώρο εργασίας μου. Και για άλλη μια φορά με έκανε να αναρωτηθώ.  Είναι η συμπεριφορά προς τους συνανθρώπους μας θέμα μόρφωσης; Απαντάω. Σαφώς και όχι...

 Η καθημερινότητα είναι ύπουλο πραγμα. Εκεί που μπορεί να ρολάρεις, τσουπ, σου σκάει ένας απίθανος τύπος ή μία περίεργη τύπισσα, που μοναδικό σκοπό στην ζωή τους έχουν το να τσακώνονται με άλλους ανθρώπους. 

 Αντίστοιχα μπορεί η μέρα σου να ξεκινήσει άσχημα και να εξελιχθεί πολύ όμορφα. Βάσει του τι συμβαίνει πιο συχνά όμως η πρώτη περίπτωση υπερτερεί της δεύτερης.
  Έχω διαβάσει κατα καιρούς άρθρα και αναλύσεις για τους λεγόμενους τοξικούς ανθρώπους. Μπούρδες. Καταρχήν οτιδήποτε τοξικό δεν θα πρεπει να περιέχει την λέξη άνθρωπος δίπλα του. Άρα τοξικοί άνθρωποι δεν υφίστανται. Τοξικοί απ-άνθρωποι σαφώς και υπάρχουν, ζουν και βασιλεύουν στις πλάτες άλλων. Αυτοί άλλωστε κινούν τα νήματα στη σημερινή κοινωνία. Κατά την ταπεινή μου άποψη, άνθρωπος που δημιουργεί καθημερινά, άνευ λόγου και ουσίας, προβλήματα στον διπλανό του... δεν είναι άνθρωπος.
  

 Κατά δεύτερον, η οικονομική κρίση μπορεί να έχει βοηθήσει στον διαχωρισμό των ξερών από τα χλωρά, αλλά ταυτόχρονα έχει δώσει την δυνατότητα στους λεγόμενους νεόπλουτους στην τσέπη μα νεόφτωχους στο μυαλό, να επιπλέουν όπως οι δοσίλογοι στην κατοχή. Παίζοντας παιχνίδια στην πλάτη αυτών που προσπαθούν και μάχονται, αυτών που βοηθάνε και είναι αλτρουϊστές, αυτών που υποχωρούν για να κατευνάσουν τα πνεύματα, αυτών που στην τελική δεν έχουν μίσος μέσα τους για τον συνάνθρωπο τους.  

 Όσο περνάνε τα χρόνια συμπεραίνω το εξής.Έστω ότι κάποιος έχει βγάλει το Πανεπιστήμιο, έχει κάνει διδακτορικό, έχει ξανακάνει διδακτορικό πάνω στο διδακτορικό, μιλάει εννιά γλώσσες, έχει γεννηθεί στο Κολωνάκι η και στο παλάτι του Μπάκιγχαμ, μιλάει με το σεις και με το σας όπου θέλει και γενικά έχει ένα class ρε παιδί μου, μια ντεμέκ ευγένεια. Τον κάνουν όλα τα παραπάνω άνθρωπο; Ούτε καν... 

 Έχω γνωρίσει ανθρώπους από τα λεγόμενα κατώτερα κοινωνικά στρώματα που είναι πιο ευγενείς και από τους ευγενείς, έχω συναναστραφεί με άλλους που δεν έχουν βγάλει το Δημοτικό και είναι απίστευτα ευφυείς και ακομπλεξάριστοι, έχω δει στον χώρο εργασίας, σε χαρές αλλά και λύπες ανθρώπους που η συμπεριφορά τους είναι ανθρώπινη, ζεστή, ξεκάθαρη και μπορεί να μην ξέρουν να μιλάνε, να αρθρώνουν σωστά μια πρόταση. Και όμως. Αυτοί ναι, είναι Άνθρωποι.

 Η μόρφωση λοιπόν, δεν είναι το κύριο συστατικό της συμπεριφοράς μας προς τον απέναντι. Η συμπεριφορά, η ανθρωπιά, είναι καθαρά θέμα ψυχής.

  Αν τα έχουμε καλά με τον εαυτό μας, αν "δουλεύουμε" καθημερινά τα ελαττώματα μας ώστε να τα διορθώσουμε, αν προσπαθούμε να βλέπουμε τον συνάνθρωπο μας ως ξεχωριστό, διαφορετικό ον και όχι ως... συνέχεια του εαυτού μας, τότε θα έχει μπει... το νερό στο αυλάκι.
 Αυτοί που είναι σε μιά μόνιμη κατάσταση έντασης, που μιλάνε άσχημα σε όσους συναναστρέφονται, που μειώνουν την προσωπικότητα όσων έχουν διαφορετική άποψη, δείχνουν μικροψυχία. Έχουν θέματα που ζητάνε λύση. Εσωτερικά και ψυχικά.

  Η συμπεριφορά για μένα διαχωρίζει τους ανθρώπους από τα ζώα. Και για να μην παρεξηγηθώ, υπάρχουν ζώα που συμπεριφέρονται περισσότερο ανθρώπινα από ανθρώπους. Η διαφορά είναι πως ο άνθρωπος, θεωρητικά πάντα, έχει κρίση. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις όμως, την χρησιμοποιεί κατά το δοκούν και προς ίδιον όφελος.

 Κλείνοντας, αυτό που θέλω να κάνω σαφές, είναι πως το επίπεδο αυτοεκτίμησης αυξάνει τις πιθανότητες να συμπεριφερόμαστε με όμορφο και κόσμιο τρόπο σε όποιον έχουμε απέναντι μας.

  Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε, πως οι... άλλοι είμαστε ουσιαστικά εμείς. Και κάποια στιγμή, επειδή η ζωή κάνει κύκλους, ότι δώσουμε αυτό και θα λάβουμε. Ας το έχουμε κατά νου στις καθημερινές μας συναναστροφές και ας μάθουμε να ξεχωρίζουμε επιτέλους το φέρεσθαι από το... φαίνεσθαι. Τα ξαναλέμε.

Βίκυ Μοσχολιού: Η δωρικότητα μιάς φωνής...

 "Όλα αξίζουν τον κόπο, αν η ψυχή δεν είναι μικρή." Τα λόγια του Πορτογάλου ποιητή και συγγραφέα Φερνάντο Πεσσόα, έρχονται και δένουν γάντι με αυτή την μοναδική λαϊκή περσόνα. Μεγάλη ψυχή, ιδιαίτερη καλλιτέχνις, μαγκάκι με την καλή έννοια της λέξης, μιά γυναίκα που δε δίσταζε μπροστα σε τίποτα, έχοντας ως προίκα αυτή την υπέροχη, δωρική, γνήσια λαϊκή φωνή. 

 Γεννημένη στο Μεταξουργείο στις 17 Μαϊου 1943, έμελλε να εξελιχθεί σε μούσα των μεγάλων Ελλήνων συνθετών της χρυσής περιόδου του ελληνικού τραγουδιού. 
 Με κύριο χαρακτηριστικό της την προσαρμοστικότητα και το γεμάτο μπάσο, μελωδία και ένταση φωνητικό της ηχόχρωμα, η Βίκυ Μοσχολιού ήταν (και παραμένει) ο ογκόλιθος-κατά τον Μίκη Θεοδωράκη- της ελληνικής λαϊκής μουσικής.

 Στα 19 της χρόνια ξεκινάει να εμφανίζεται δίπλα στον αξεπέραστο Γρηγόρη Μπιθικώτση και την Δούκισσα. Το 1964 έρχεται η πρώτη της μεγάλη επιτυχία με το "Χάθηκε το φεγγάρι" του Σταύρου Ξαρχάκου, για την κινηματογραφική ταινία "Λόλα΄". 

 Η μικρή Βασιλική αρχίζει και δημιουργεί αίσθηση με την παρουσία της στα καλλιτεχνικά δρώμενα ης εποχής. Συνεργάζεται με μιά σειρά από τεράστιους συνθέτες και στιχουργούς. Γιώργος Κατσαρός Μίκης Θεοδωράκης, Βασίλης Τσιτσάνης, Δήμος Μούτσης, Σταύρος Κουγιουμτζής, Άκης Πάνου, Γιώργος Ζαμπέτας και πολλοί άλλοι ακόμα, που γράφουν για την πανέμορφα βραχνή, φωνή της. 

 Ειδικότερα η συνεργασία με τους δύο τελευταίους (που μοιάζανε και στην ιδιοσυγκρασία τους ως άνθρωποι), χαρίζει στην ελληνική μουσική και κατ΄ επέκταση στην τέχνη της χώρα μας, μερικά από τα όμορφότερα λαϊκά τραγούδια. "Αλήτη", "Θα κλείσω τα μάτια", "Ασφαλώς και δεν πρέπει", "Δεν κλαίω για τώρα", "Πήρα απ το χέρι σου νερό", "Τα δειλινά", "Τι να φταίει" και πολλά άλλα που χαρακτηρίστηκαν από την αρτιότητα και το συναίσθημα της ερμηνείας της.

 Συνεχίζοντας την ανοδική της πορεία, γίνεται μία από τις πρώτες ερμηνέυτριες που τραγουδάνε σε μπουάτ. Οι εμφανίσεις της στο θρυλικό Zoom και στον Ζυγό αφήνουν εποχή και η Μοσχολιού μετατρέπται πλέον σε τραγουδίστρια ευρέως... μουσικού φάσματος.
 Είναι τέτοια η δύναμη της ερμηνείας της, η θεατρικότητα της, η απαράμμιλη τεχνική της που καθίσταται αυτομάτως η κορυφαία γυναικεία φωνή της εποχής.

 Και οι επιτυχίες συνεχίζονται. Στα χρόνια που θα έρθουν η ωραία Βίκυ συνεργάζεται  με τους Τάκη Μουσαφίρη, Λάκη Παπαδόπουλο, Λουκιανό Κηλαηδόνη, Γιώργο Χατζηνάσιο, Απόστολο Καλδάρα, Γιάννη Μαρκόπουλο,  Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, Σταμάτη Κραουνάκη αλλά και με στιχουργούς όπως ο Μάνος Ελευθερίου, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, η Λίνα Νικολακοπούλου και ο Νίκος Γκάτσος. 

 Στo τραγούδι "Άνθρωποι μονάχοι" η Μοσχολιού δίνει ρέστα. Το συναίσθημα και η συγκίνηση ξεχειλίζουν από το πρώτο ως το τελευταίο δευτερόλεπτο. Και να ταν μόνο αυτό; "Δε ξέρω πόσο σ'αγαπώ", "Ξενύχτησα στην πόρτα σου", "Ναύτης βγήκε στην στεριά", ¨Ξημερώματα", "Έτσι ειν' η ζωή". Τραγούδια που πέρασαν στο μουσικό πάνθεον της ιστορίας. 
 Ήταν τέτοια η επιρροή της Μοσχολιού στα πεπραγμένα της εποχής, που δύο νυχτερινά κέντρα πήραν το όνομα τους από τραγούδια της (Δειλινά-Ξημερώματα). Ο ζωγράφος Γιάννης Τσαρούχης την είχε χαρακτηρίσει "Κοτοπούλη του ελληνικού τραγουδιού" και όλοι συνάδελφοί της, στην πλειοψηφία τους,  "πατούσαν" πάνω στην τεχνική και στον τρόπο ερμηνείας της. Πολλοί από τους μεγάλους λαϊκούς τραγουδιστές οφείλουν την καριέρα τους στην μεγάλη κυρία του ελληνικού πενταγράμμου.

 Η Βίκυ Μοσχολιού στην προσωπική της ζωή, είχε μεγάλη πίστη στον Θεό, λάτρευε τα παιδιά και απέκτησε δύο κόρες από τον γάμο της το 1967 με τον μεγάλο Μίμη Δομάζο, ποδοσφαιρική δόξα τότε του Παναθηναϊκού.

 Στις 16 Αυγούστου του 2005, το λαϊκό μαγκάκι με την μπάσα, βαθιά λαϊκή φωνή, εγκαταλείπει τα εγκόσμια, έπειτα από χρόνια μάχη με τον καρκίνο. 

 Τα τραγούδια της, η μουσική παρακαταθήκη της, η μοναδικότητα της φωνής της, συνοδεύουν τα γλέντια, τις χαρές και τις λύπες των Ελλήνων και θα συνεχίζουν να το κάνουν αέναα μέσα στον χρόνο.
 Η αμεσότητα, η ειλικρίνεια και το μεράκι, ήταν κάποια από τα κύρια χαρακτηριστικά των μεγάλων ερμηνευτών εκείνης της εποχής. Μιάς εποχής που μας λείπει η μουσική της ποιότητα. Μιάς εποχής, που την μέμφονται οι τυποποιημένες επιτυχίες του σήμερα, οι καλλιτέχνες του φαίνεσθαι και η παράλογη λογική του "ότι πουλάει είναι και ποιοτικό". Τα ξαναλέμε.

Τι είναι τελικά ο χρόνος;

Καλησπέρα, καλησπέρα. Να ξαναευχηθώ καλή μας χρονιά. Με υγεία πρωτίστως. Έφυγε το 2018 λοιπόν. Είμαστε και επίσημα στο 2019. Ένας χρόνος ακόμη στις πλάτες μας. Και αυτο με κάνει και αναρωτιέμαι πραγματικά. Τι είναι ο χρόνος;

 Σίγουρα είναι τρόπος μέτρησης της ζωής. Χρονικά. Θέτει όρια και κανόνες. Δεν είναι όμως σημαντικότερο στοιχείο της ζωής. Για μένα, αν περνάμε στιγμές με αγαπημένα μας πρόσωπα, αν ζούμε με πάθος και ειλικρίνεια  το κάθε λεπτό που περνάει, αν είμαστε δοτικοί με τους συνανθρώπους μας, αν εργαζόμαστε για να ζούμε και όχι να ζούμε για να εργαζόμαστε, αν έχουμε ως κύριο μέλημα την αγάπη και όχι τον εγωισμό, τότε αυτά είναι τα σημαντικά στοιχεία της ζωής, αυτός είναι ο ουσιαστικός χρόνος.

 Ξέρω πως δε γίνονται όλα, ίσως και κανένα από αυτά. Ή ίσως κάποια από αυτά να συμβαίνουν. Αυτό όμως έχει να κάνει με μας. Κατηγορηματικά. Πέρα από τις ατυχίες, από την... μοίρα, εμείς είμαστε αυτοί που ορίζουμε τις ζωές μας, όσο και αν ακούγεται κοινότυπο και δήθεν. Εμείς αποφασίζουμε σε ποιούς δίνουμε έγκριση να ορίζουν την καθημερινότητα μας, εμείς είμαστε αυτοί που με τις ίδιες μας τις πράξεις καθορίζουμε αυτό που ζούμε. 

 Θα κλείσω το πρώτο κείμενο του χρόνου με μιά ευχή-παράκληση (που αφορά και μένα). Ας προσπαθήσουμε να περιορίσουμε χρονικά από τις ζωές μας το ψεύτικο και το ματαιόδοξο, να αποκλείσουμε τους τοξικούς ανθρώπους, τις αδιέξοδες καταστάσεις και ας φροντίσουμε τους εαυτούς μας, δίνοντας απλόχερα αγάπη στον διπλανό μας. Ακούγεται ουτοπικό, αλλά πιστέψτε με δεν είναι. Ας προσπαθήσουμε τουλάχιστον...


ΥΓ. Καλό μήνα!

"Δεν έχω χρόνο για άλλο πόνο 

για άλλα δάκρυα δεν έχω πια καιρό

 βιάζομαι κλείσε ο πόνος είσαι 

και δεν μπορώ να σου μιλήσω ούτε λεπτό..."

 Μουσική: Μιχάλης Χατζηγιάννης - Στίχοι: Μαριανίνα Κριεζή