Τάσος Λειβαδίτης: "Ο άνθρωπος με το ταμπούρλο..."

Πρόσωπα με κράνη
πρόσωπα από στάχτη
πρόσωπα δίχως ουρανό
πρόσωπα δίχως πρόσωπο
χτυπάνε τις αρβύλες τους
να μην ακούνε την καρδιά τους
σφίγγονται στη ζωστήρα τους
για να μη σωριαστούν
τους λένε για πατρίδα
μα δε φτάνει να ζεσταθούνε
τους δώσαν έν ΄αυτόματο
για να φοβούνται να πεθάνουν.

"Απόψε λέμε να σου γράψουμε, μάνα

μήπως ακούσουμε τη βροχή

να περπατάει με τα λειωμένα σου τσόκαρα

μήπως δούμε το χαμόγελό σου

να κρέμεται σαν παγούρι πάνω απ’ τη δίψα μας.

Μας ταΐζουν σάπιες πατάτες: μην ανησυχείς

μας βρίζουν και μας χτυπάνε: να μας αγαπάς

ίσως να μη γυρίσουμε –εσύ ν’ ανάψεις τη λάμπα, μάνα,

θάρθουν άλλοι..."

 

 

 "Πόσοι άνθρωποι απόψε σέρνονται στο σκοτάδι
μεταφέρουν πυρομαχικά ανατινάζουν τις γέφυρες
βάζουν μεγάλες φωτιές
προδίνουν
πόσοι άνθρωποι απόψε αυτήν την ώρα
πεθαίνουν μες στη νύχτα σιωπηλά
ζωή ζωή
σ’ ακούμε να σε ποδοπατάνε μες στη νύχτα
σ’ ακούμε μέσα στο σκοτάδι να φωνάζεις βοήθεια
α, ζωή, στη μια γωνιά σε ντουφεκίζουν
και στην άλλη σηκώνεσαι ξανά και τραγουδάς
μ’ ακόμα πιο δυνατή τη φωνή σου…"

 

 

"Γέρασε η μάνα σου σφουγγαρίζοντας τις σκάλες των
υπουργείων
το βράδυ σταματάει στη γωνιά
κι αγοράζει λίγα κάρβουνα απ' το καρότσι του πατέρα μου
κοιτάζονται μια στιγμή και χαμογελάνε
την ώρα που εσύ γεμίζεις τ' όπλο σου
κ' ετοιμάζεσαι να με σκοτώσεις.
Βασίλεψαν τα πρωινά σου μάτια πίσω από ένα κράνος
άλλαξες τα παιδικά σου χέρια μ' ένα σκληρό ντουφέκι
πεινάμε κ' οι δυο για ένα χαμόγελο
και μια μπουκιά ήσυχο ύπνο..."

 

 

 

"Αν γυρίσω δε θάχουμε λάμπα, δε θάχουμε που

ν' ακουμπήσουμε τ' όνειρό μας.

Θα καθόμαστε αμίλητοι.

Κι όταν θα θέλω να σε κοιτάξω

σαν ένα σύννεφο θα σκεπάζει τα μάτια μου

η τρύπια αρβύλα του συντρόφου που αρνήθηκα.

Να μ' αγαπάς.

Κι όταν κάποτε ξαναγυρίσω

βαστώντας σαν ένα μεγάλο μπόγο την καρδιά μου

θα καθήσουμε στα φαγωμένα σκαλοπάτια.

Δεν σ' αρέσουν πια τα ροζιασμένα μου χέρια - θα πω.

Θα χαμογελάσεις και θα σφίξεις τα χέρια μου.

Εν’ άστρο θα κουδουνίσει στο βρεγμένο ουρανό.

Μπορεί

και να κλάψω..."

 

 

 

* Αποσπάσματα απο το αντιπολεμικό βιβλίο του Τάσου Λειβαδίτη "Ο άνθρωπος με το ταμπούρλο (1956).

 

 

 ΥΓ. Δεν ήθελα να γράψω για αυτήν την θηριωδία που εξελίσσεται στην Ουκρανία. Έχω βαρεθεί να διαβάζω τα αυτονόητα για τον παραλογισμό που ζούμε αυτές τις μέρες. Δεν ξέρω αν έχει ουσία να γράφεις κάτι όταν σκοτώνονται άνθρωποι.  Είναι σίγουρο ότι αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ. Είναι σίγουρο ότι ο νόμος του ισχύρου κάνει αυτή την Γη να γυρίζει τελικά. Ειδάλλως θα έπρεπε να έχει σταματήσει απο μόνη της να τυραννιέται και να μας τυραννάει. 

 

 Δε νομίζω ότι μπορεί να σταματήσει πλέον ο κατήφορος της ανθρωπότητας. Δεν περίμενα αυτό το μακελειό για να το συμπεράνω. Πάντα λέμε η ελπίδα, η αγάπη, η ανθρωπιά το ένα, το άλλο. Και πάντα καταλήγουμε στα ίδια σκατά. Για ένα καλό, μύρια κακά. Προφανώς όλα γίνονται για έναν ανεξήγητο λόγο. Γι'αυτό είμαστε ακόμα εδώ. Δείτε το και ως αιώνια τιμωρία. Για ένα πλάσμα, τον άνθρωπο, που για όμορφα ξεκίνησε και κατέληξε να κατασπαράζει τις ίδιες του τις σάρκες...

ΥΓ2. Τα σοφά λόγια ενός τεράστιου ποιητή που έζησε την εσχατιά της ανθρώπινης φύσης, τον πόλεμο, είναι πιο επίκαιρα απο ποτέ...

Πρόσωπα με κράνη
πρόσωπα από στάχτη
πρόσωπα δίχως ουρανό
πρόσωπα δίχως πρόσωπο
χτυπάνε τις αρβύλες τους
να μην ακούνε την καρδιά τους
σφίγγονται στη ζωστήρα τους
για να μη σωριαστούν
τους λένε για πατρίδα
μα δε φτάνει να ζεσταθούνε
τους δώσαν έν ΄αυτόματο
για να φοβούνται να πεθάνουν.

Πρόσωπα με κράνη
πρόσωπα από στάχτη
πρόσωπα δίχως ουρανό
πρόσωπα δίχως πρόσωπο
χτυπάνε τις αρβύλες τους
να μην ακούνε την καρδιά τους
σφίγγονται στη ζωστήρα τους
για να μη σωριαστούν
τους λένε για πατρίδα
μα δε φτάνει να ζεσταθούνε
τους δώσαν έν ΄αυτόματο
για να φοβούνται να πεθάνουν.

Στον αστερισμό της "μάσκας"...

 Σκεφτόμενος πως έφτασε για άλλη μια χρονιά η εποχή της Αποκριάς και του καρναβαλιού, άσχετα αν τα τελευταία χρόνια οι άνθρωποι δε ξεφαντώνουν, δε χορεύουν, δε περνάνε καλά (συνολικά και με ότι συμβαίνει γύρω και μέσα μας) και αναλογιζόμενος ταυτόχρονα την κυριαρχία των μίζερων και ψεύτικων ανθρώπων που ορίζουν τον κόσμο, μου ήρθε στο μυαλό η φράση  του Γάλλου συγγραφέα Γκαστόν Λερου: "Στο Παρίσι οι ζωές μας είναι ένας χορός μεταμφιεσμένων..."

 Αν αφαιρέσουμε την φράση "στο Παρίσι", τότε νομίζω πως πραγματικά έχουμε με ακρίβεια την αποτύπωση για το τι ζούμε στη σημερινή χαιρέκακη και υποκριτική κοινωνία.

 Είναι πλέον πολύ δύσκολο να βρεθεί ισσοροπία μεταξύ των ανθρώπων. Η συσσώρευση προβλημάτων που συνεχώς εμφανίζονται σε καθημερινή βάση, η αποξένωση λόγω του κόβιντ, η καθοδηγούμενη και επιλεκτική ενημέρωση (διαστρέβλωση) απο τα ΜΜΕ, η αυξανόμενη φτώχεια και εξαθλίωση των ήδη φτωχών, ο ολοένα αυξανόμενος πλουτισμός των "έχω λεφτά να φάνε και τα τρισέγγονα μου" πλουσίων, ο εγωισμός, η βία και η ματαιοδοξία, είναι οι κυριότεροι λόγοι που συμβαίνει αυτό.

 Και τελικά που οδηγούμαστε; Σέρνουμε τα βήματα μας και χορεύουμε έναν άλλο χορό του Ζαλόγγου, αλλά μακάρι ο λόγος που θα μας πάει στα βράχια, να είχε την ηθική υπόσταση του λόγου που οδήγησε τις Σουλιώτισσες να πέσουν μαζί με τα παιδιά τους στον γκρεμό για να αποφύγουν τον ζυγό του δυνάστη.

 Η λέξη αξιοπρέπεια τείνει να εξαφανιστεί. Συναναστρεφόμαστε ψεύτικους ανθρώπους, ζούμε ψεύτικες ζωές, αγαπάμε τον διπλανό μας κατά παραγγελία, κλαίμε με "κροκοδείλια δάκρυα" και τελικά γινόμαστε και εμείς οι ίδιοι υποκριτές. Φαρισαίοι.

Υπάρχουν ψέματα που πάνε την ζωή ένα βήμα παραπέρα. Γλυκά και αθώα. Υπάρχουν όμως και τα άλλα που δημιουργούν καταστάσεις αδιέξοδες και ανυπέρβλητα προβλήματα. Έχουμε επιλέξει να ζούμε με αυτά. 

Έχουμε αντί για πρόσωπα, προσωπεία, κρύβουμε κάτω απο τις μάσκας μιας χρήσης καρδιές και ψυχές με τα ίδια χαρακτηριστικά. Του πεταματού. Αποστειρωμένες και χωρίς συναισθήματα. Ζούμε όντως στο αστερισμό της "μάσκας". Της απάθειας, των ανέκφραστων συναισθημάτων και του στρουθοκαμηλισμού.

 Και δυστυχώς αγάπες μου, υπάρχουν ακόμα άπειρα αρνιά, που κυκλοφορούν ανάμεσα σε λύκους με προβιές προβάτου. Τα ξαναλέμε.

Τζο Πέσι: Η Κόλαση του Δάντη...

 "Κάποιοι γεννιούνται μεγάλοι, κάποιοι πετυχαίνουν τη μεγαλοσύνη, και σε κάποιους η μεγαλοσύνη έρχεται ουρανοκατέβατη". 

 Τάδε έφη, Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Στην περίπτωση αυτού του, γεννημένου στο Νιούαρκ του Νιου Τζέρσι, κοντοπίθαρου σίφουνα, ούτε το πρώτο ισχύει, μιας και μικρός το δέμας σωματικά, ούτε το τελευταίο, μιας και δούλεψε σκληρά για να γίνει αυτό που είναι και τιποτά δεν του χαρίστηκε. 

 Γάντι στην περίπτωση του, ταιριάζει το δεύτερο. Γιατί ο δαιμόνιος Τζο Πέσι, με τις ιταλικές καταβολές και το μοναδικό ταπεραμέντο, πέτυχε τελικά την μεγαλοσύνη. Με το δικό του αφοπλιστικό στυλ και το άδιαμφισβήτητο ταλέντο του.

 Ήρθε στην ζωή σαν αύριο, 9 Φεβρουαρίου του 1943 και έμελλε να γίνει ένας από τους κορυφαίους "δεύτερους" στην ιστορία του κινηματογράφου. Μόνο δεύτερος βέβαια δεν ήταν. Κυριαρχούσε στους ρόλους του.

 Έπαιζε πάντα τον παράφρονα κακό, τον στακάτο και έξυπνο απατεώνα, τον αδίστακτο γκάνγκστερ και υποστήριζε τους πρωταγωνιστές "κλέβοντας" πολλές φορές την λάμψη τους. Του άξιζε.

 Κέρδισε το Όσκαρ Β΄ανδρικού ρόλου για την ερμηνεία του στα ¨Καλά Παιδιά" του Μάρτιν Σκορτσέζε, σάρωσε με τις εμφανίσεις του στις ταινίες "Οργισμένο είδωλο", "Καζίνο", "Μόνος στο σπίτι", "Φονικό όπλο", συμμετείχε σε δεκάδες ακόμα που άφησε το στίγμα του και συνεργάστηκε με τους μεγαλύτερους ηθοποιούς της εποχής του.

 Ο Πέσι ακροβατούσε μεταξύ του κωμικού και του τραγικού, είχε έναν ιδιαίτερο χαρισματικό τρόπο να σε αφήνει άναυδο με το παίξιμο του, με το πως έμπαινε στο πετσί του ρόλου. Δημιουργούσε χαρακτήρες που αντιπροσώπευαν ολόκληρες γενιές. 

 Η χαρακτηριστική στριγγή φωνή του, βοηθούσε στα παραπάνω. Είχε όλο το πακέτο και ήταν τόσο έξυπνος που το εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο. Ακόμα και τώρα στα 78 του χρόνια, διακρίνει κανείς αυτή την σπίθα στα μάτια του. 

 Για μένα, είναι ένας απο τους αγαπημένους μου ηθοποιούς. Λατρεύω να τον βλέπω να παίζει, τόσο αβίαστα και φυσικά. Η φιγούρα του, με αυτό το σαρδόνιο χαμόγελο που λες και βγήκε από την "Κόλαση" του Δάντη, έχει μείνει ανεξίτηλη στους απανταχού φίλους του σινεμά.

 Τα λόγια των συναδέλφων του, ο σεβασμός προς το πρόσωπό του, οι πάντα ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις του, οι προσεκτικές επιλογές του στην επαγγελματική του ζωή, συνθέτουν το παζλ της επιτυχίας. Πάνω απ΄όλα όμως, αυτός ο συνδυασμός του κωμικού με το τραγικό που απέπνεε, ήταν που έκανε την διαφορά.

 Δεν ξέρω γιατί, αλλά πάντα όταν τον βλέπω σε παλιές ταινίες, μου έρχονται στο μυαλό τα λόγια του Τσάρλι Τσάπλιν: "Η ζωή είναι τραγωδία σε κοντινό πλάνο, αλλά κωμωδία σε μακρινό πλάνο..." Αυτό ήταν το ρεζουμέ της πορείας στην υποκριτική τέχνη για τον τεράστιο Τζο Πέσι.  Υπέροχα αντιφατικό. Απ' το παράδεισο στην κόλαση και από το γέλιο στο κλάμα...

 

ΥΓ. Σας αφήνω με την την παρακάτω σκηνή, από τα "Καλά Παιδιά". Καλό μήνα!

Tommy DeVito: "You mean, let me understand this cause, ya know maybe it's me, I'm a little fucked up maybe, but I'm funny how, I mean funny like I'm a clown, I amuse you? I make you laugh, I'm here to fuckin' amuse you? What do you mean funny, funny how? How am I funny?"