"Όλα όσα βλέπουμε, είναι η σκιά που ρίχνουν αυτά που δεν βλέπουμε". Το είπε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.Υιοθετώ. Όχι επειδή ο Κινγκ ήταν ο κάτοχος της μίας και μοναδικής αλήθειας, αλλά κυρίως λόγω του ότι αυτή η σκέψη του με βρίσκει (όχι με την απόλυτη αλλά με την συμπερασματική έννοια της) σύμφωνο. Μου κάθεται σωστή ρε παιδι μου. Και εξηγούμαι παρακάτω.
Οι άνθρωποι έχουμε ανάγκες. Φυσικές και συναισθηματικές. Μία από αυτές, είναι η ανάγκη να εμπιστευτούμε κάποιον και πολλές φορές να τον τοποθετήσουμε ως καθοδηγητή στη ζωή μας.
Αυτό συμβαίνει με το μεγαλύτερο ποσοστών των ανθρώπων. Ακόμα και αυτών με ισχυρή προσωπικότητα. Ακόμα και αυτών που ασχολούνται με τα κοινά. Των πολιτικών, των καλλιτεχνών, των αθλητών.
Ακόμα και αυτοί που επηρρεάζουν τα πλήθη, έχουν την ανάγκη να εξιδανικεύσουν μια ανθρώπινη μορφή ως την τέλεια, την υπέρτατη. Ο Νίτσε αναφέρει την εξιδανίκευση ως τον απόλυτο μηχανισμό άμυνας της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης. Αφήνω τα ψυχαναλυτικά όμως. Ας τα γράψω με τον τρόπο μου.
Πόσοι και πόσες από εσάς δεν έχετε στηριχτεί σε έναν άνθρωπο, δεν τον έχετε εξυψώσει στο μυαλό σας, δεν τον έχετε αναγάγει ως μέντορα σας, ως το άλλο σας μισο; Ένα μεγάλο ποσοστό σίγουρα. Και γω την έχω πατήσει έτσι. Γιατί όμως γίνεται πρακτικα αυτό; Ναι, σίγουρα αυτό είναι μια μορφή άμυνας. Εγώ όμως απλοικά και ίσως ανόητα αλλά ειλικρινά, θα πω πως υπάρχουν και αυτοί που "πατάνε" πάνω στην ανάγκη μας. Οι πονηροί, οι εγωιστές, οι παρτάκηδες. Τόσο απλά.
Δεν είναι ευκολο για έναν άνθρωπο που έχει ανάγκη να αγαπηθεί, να εμπιστευτεί, να λειτουργεί πάντα με την λογική. Ίσα ίσα, όταν μιλάμε για τέτοιου είδους ανάγκες το συναίσθημα έρχεται πρώτο. Εκεί είναι όμως που μπαίνουν στο παιχνίδι οι επαγγελματίες σωτήρες. Αυτοί που βλέπουν το κενό και αυτο-τοποθετούνται ως απόλυτες μορφές εξιδανίκευσης στις ζωές μας.
Οι περισσότεροι το κάνουν επίτηδες, υπάρχουν όμως και αυτοί που στην αρχή ξεκινάνε από την ίδια αφετηρία με τους ανθρώπους που πραγματικά θέλουν να δώσουν και να δοθούν, αλλά στην πορεία η γοητεία της υπερίσχυσης έναντι του άλλου και η πιθανότητα εξουσιασμού του, τους μεταμορφώνουν σε ιερά τοτεμ, που τελικά μόνο τέτοια δεν είναι.
Όταν το θύμα καταλαβαίνει τον θύτη και τον σκοπό του συνήθως είναι αργά. Σίγουρα χάνουμε πολλά, ίσως και τα πάντα. Το ζητούμενο είναι να προσπαθήσουμε εκτός από την καρδιά να έχουμε ανοιχτό και το μυαλό μας. Να βρισκόμαστε σε συνεχή εγρήγορση και να δίνουμε βάση ακόμα και στα πιο απλά πράγματα που μας συμβαίνουν.
Γιατί το σίγουρο είναι ότι τα δείγματα δίνονται στις πιο ανύποπτες στιγμές και ο χαρακτήρας του ιδανικού ανθρώπου που θεωρουμε ότι είναι δίπλα μας διαφαίνεται και κάνει και... μπαμ. Για να μην παρεξηγηθώ ή θεωρηθώ "θολός" στις σκέψεις μου, δεν λέω ούτε να λειτουργούμε ως ρομπότ, ούτε να είμαστε αρνητικοί απέναντι στους ανθρώπους. Απλά ας είμαστε επιφυλακτικοί.
Ξέρετε πόσες οικογένειες έχω δει να καταστρέφονται; Πόσους και πόσες συζύγους έχω δει να... πέφτουν από τα σύννεφα διαπιστώνοντας ότι είχαν δίπλα τους έναν άλλον άνθρωπο από αυτόν που πίστευαν πως είχαν;
Συγγενείς που ένιωσαν προδομένοι, ζευγάρια που χώρισαν μετά απο χρόνια σχέσης, επαγγελματικές σχέσεις που βασίζονταν στην ειλικρίνεια και τον σεβασμό και άφησαν τελικά πίσω τους μόνο αποκαϊδια. Καταστάσεις επώδυνες αλλά δυστυχώς αληθινές.
Ξέρω πως δεν είναι εύκολη η αντίληψη της πραγματικότητας μέσα στην όμορφη αλλά τελικά απατηλή αίσθηση της ευτυχίας, όταν αυτή στηρίζεται σε τοτέμ και ιδανικά που έχουμε δημιουργήσει εμείς οι ίδιοι, πλάθοντας την εικόνα τους και όχι κατανοώντας την.
Άλλωστε όπως είπε και ο Τσέχωφ, "εκείνη η ψευδαίσθηση που μας συναρπάζει είναι προτιμότερη από δέκα χιλιάδες αλήθειες". Σίγουρα επίσης έχουμε ανάγκη να δοθούμε ολοκληρωτικά και να αγαπηθούμε.Θα τολμούσα να πω, σε πολλές περιπτώσεις είναι θεμιτό αλλά και αναγκαίο.
Παρολ'αυτά, εγώ θέλω να πιστεύω ότι οι άνθρωποι θα πληγωνόμαστε λιγότερο μόνο αν λειτουργούμε ενωμένοι κα όχι εξαρτημένοι ο ένας με τον άλλο. Μόνο έτσι. Τα ξαναλέμε.
Οι άνθρωποι έχουμε ανάγκες. Φυσικές και συναισθηματικές. Μία από αυτές, είναι η ανάγκη να εμπιστευτούμε κάποιον και πολλές φορές να τον τοποθετήσουμε ως καθοδηγητή στη ζωή μας.
Αυτό συμβαίνει με το μεγαλύτερο ποσοστών των ανθρώπων. Ακόμα και αυτών με ισχυρή προσωπικότητα. Ακόμα και αυτών που ασχολούνται με τα κοινά. Των πολιτικών, των καλλιτεχνών, των αθλητών.
Ακόμα και αυτοί που επηρρεάζουν τα πλήθη, έχουν την ανάγκη να εξιδανικεύσουν μια ανθρώπινη μορφή ως την τέλεια, την υπέρτατη. Ο Νίτσε αναφέρει την εξιδανίκευση ως τον απόλυτο μηχανισμό άμυνας της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης. Αφήνω τα ψυχαναλυτικά όμως. Ας τα γράψω με τον τρόπο μου.
Πόσοι και πόσες από εσάς δεν έχετε στηριχτεί σε έναν άνθρωπο, δεν τον έχετε εξυψώσει στο μυαλό σας, δεν τον έχετε αναγάγει ως μέντορα σας, ως το άλλο σας μισο; Ένα μεγάλο ποσοστό σίγουρα. Και γω την έχω πατήσει έτσι. Γιατί όμως γίνεται πρακτικα αυτό; Ναι, σίγουρα αυτό είναι μια μορφή άμυνας. Εγώ όμως απλοικά και ίσως ανόητα αλλά ειλικρινά, θα πω πως υπάρχουν και αυτοί που "πατάνε" πάνω στην ανάγκη μας. Οι πονηροί, οι εγωιστές, οι παρτάκηδες. Τόσο απλά.
Δεν είναι ευκολο για έναν άνθρωπο που έχει ανάγκη να αγαπηθεί, να εμπιστευτεί, να λειτουργεί πάντα με την λογική. Ίσα ίσα, όταν μιλάμε για τέτοιου είδους ανάγκες το συναίσθημα έρχεται πρώτο. Εκεί είναι όμως που μπαίνουν στο παιχνίδι οι επαγγελματίες σωτήρες. Αυτοί που βλέπουν το κενό και αυτο-τοποθετούνται ως απόλυτες μορφές εξιδανίκευσης στις ζωές μας.
Οι περισσότεροι το κάνουν επίτηδες, υπάρχουν όμως και αυτοί που στην αρχή ξεκινάνε από την ίδια αφετηρία με τους ανθρώπους που πραγματικά θέλουν να δώσουν και να δοθούν, αλλά στην πορεία η γοητεία της υπερίσχυσης έναντι του άλλου και η πιθανότητα εξουσιασμού του, τους μεταμορφώνουν σε ιερά τοτεμ, που τελικά μόνο τέτοια δεν είναι.
Όταν το θύμα καταλαβαίνει τον θύτη και τον σκοπό του συνήθως είναι αργά. Σίγουρα χάνουμε πολλά, ίσως και τα πάντα. Το ζητούμενο είναι να προσπαθήσουμε εκτός από την καρδιά να έχουμε ανοιχτό και το μυαλό μας. Να βρισκόμαστε σε συνεχή εγρήγορση και να δίνουμε βάση ακόμα και στα πιο απλά πράγματα που μας συμβαίνουν.
Γιατί το σίγουρο είναι ότι τα δείγματα δίνονται στις πιο ανύποπτες στιγμές και ο χαρακτήρας του ιδανικού ανθρώπου που θεωρουμε ότι είναι δίπλα μας διαφαίνεται και κάνει και... μπαμ. Για να μην παρεξηγηθώ ή θεωρηθώ "θολός" στις σκέψεις μου, δεν λέω ούτε να λειτουργούμε ως ρομπότ, ούτε να είμαστε αρνητικοί απέναντι στους ανθρώπους. Απλά ας είμαστε επιφυλακτικοί.
Ξέρετε πόσες οικογένειες έχω δει να καταστρέφονται; Πόσους και πόσες συζύγους έχω δει να... πέφτουν από τα σύννεφα διαπιστώνοντας ότι είχαν δίπλα τους έναν άλλον άνθρωπο από αυτόν που πίστευαν πως είχαν;
Συγγενείς που ένιωσαν προδομένοι, ζευγάρια που χώρισαν μετά απο χρόνια σχέσης, επαγγελματικές σχέσεις που βασίζονταν στην ειλικρίνεια και τον σεβασμό και άφησαν τελικά πίσω τους μόνο αποκαϊδια. Καταστάσεις επώδυνες αλλά δυστυχώς αληθινές.
Ξέρω πως δεν είναι εύκολη η αντίληψη της πραγματικότητας μέσα στην όμορφη αλλά τελικά απατηλή αίσθηση της ευτυχίας, όταν αυτή στηρίζεται σε τοτέμ και ιδανικά που έχουμε δημιουργήσει εμείς οι ίδιοι, πλάθοντας την εικόνα τους και όχι κατανοώντας την.
Άλλωστε όπως είπε και ο Τσέχωφ, "εκείνη η ψευδαίσθηση που μας συναρπάζει είναι προτιμότερη από δέκα χιλιάδες αλήθειες". Σίγουρα επίσης έχουμε ανάγκη να δοθούμε ολοκληρωτικά και να αγαπηθούμε.Θα τολμούσα να πω, σε πολλές περιπτώσεις είναι θεμιτό αλλά και αναγκαίο.
Παρολ'αυτά, εγώ θέλω να πιστεύω ότι οι άνθρωποι θα πληγωνόμαστε λιγότερο μόνο αν λειτουργούμε ενωμένοι κα όχι εξαρτημένοι ο ένας με τον άλλο. Μόνο έτσι. Τα ξαναλέμε.